Thuật ngữ liên quan đến Động cơ điện

Khi bạn bắt đầu làm quen với Động cơ điện và hiểu rõ hơn thì phải biết và nắm rõ những vấn đề sau:

1. Dòng điện động cơ (Ampere)

Dòng điện động cơ sẽ có hai thông số Dòng điện định mức và Dòng điện không tải.

Dòng điện định mức là dòng điện làm việc khi động cơ mang tải định mức. Mỗi động cơ được nhà sản xuất thiết kế để kéo được một khối lượng tải mong muốn nhất định. Khi mang tải đạt đến định mức (theo thông số nhà sản xuất) thì dòng điện đo được sẽ bằng khoảng 95% dòng điện định mức theo tính toán. Một vài động cơ có thể cho phép quá tải bao nhiêu phần trăm trong bao nhiêu phút. Cần phải hạn chế để động cơ hoạt động quá tải nếu nhà sản xuất cho phép quá tải vì tuổi thọ động cơ sẽ bị suy giảm đáng kể. Nếu dòng điện mang tải vượt định mức cao quá thì động cơ sẽ bị cháy.

Dòng điện không tải là dòng điện giúp động cơ có thể quay ở tốc độ định mức mà không kéo tải. Dòng điện không tải này khi đo được sẽ bằng khoảng 30 – 35% dòng điện định mức. Có những động cơ khi chạy không tải thì dòng điện không tải lên đến 50 – 60% dòng điện định mức. Nếu dòng điện không tải cao hơn thì chắc chắn động cơ có vấn đề.

Ví dụ một động cơ 3 pha có công suất 2HP, dòng định mức tính toán là 2.3A thì dòng điện không tải từ 0.69 đến 0.81A. Dòng làm việc định mức từ 2.1 – 2.2A là hợp lý. Nếu dòng làm việc nhỏ hơn mức 2.1A thì động cơ đang vận hành non tải sẽ gây hao phí điện năng. Nếu động cơ hoạt động trên mức 2.3A thì động cơ sẽ có nguy cơ cháy rất cao.

2. Đấu sao và đấu tam giác

Khác biệt của đấu sao và đấu tam giác là momen của động cơ sẽ mạnh mẽ hơn khi động cơ được khởi động ở chế độ tam giác. Khi khởi động ở chế độ sao thì momen sẽ giảm đi 3 lần. Nếu động cơ có công suất nhỏ thì ta thực hiện khởi động tam giác trực tiếp. Với những động cơ lớn hơn và cho phép khởi động mạch sao thì ta nên ưu tiên chọn khởi động sao. Nhưng nếu động cơ có công suất lớn từ 22kW trở lên thì ta cần phải dùng khởi động sao, tam giác để giảm dòng điện khởi động.

3. Cực điện (Pole)

Động cơ có 2 cực điện thì có tổng cộng 6 cuộn dây đồng, tương tự như vậy ta có 4 cực điện thì có tổng cộng 12 cuộn dây đồng, 6 cực có 18 cuộn dây đồng…

4. Hệ số Cosphi

Hệ số này đại diện cho sự hoạt động hiệu quả của động cơ. Hệ số Cosphi càng tiến đến gần 1 thì động cơ càng hoạt động hiệu quả, tổn hao điện năng càng thấp.

5. Tần số

Để thay đổi tốc độ động cơ mà không làm ảnh hưởng đến công suất hoạt động của động cơ thì ta cần phải thay đổi tần số cấp vào động cơ. Nhưng khi động cơ hoạt động ở tốc độ thấp cần phải có quạt giải nhiệt cho động cơ, bởi vì vì nhiệt độ tăng tính dẫn điện giảm, từ thẩm yếu hơn bi có thể chảy mỡ, phớt chắn dầu có thể co dãn, lỏng, rời ra.