Kiến thức cần nhớ khi vận hành trạm biến áp

Vận hành trạm biến áp là một công việc mang tính đặc thù. Nhân viên vận hành cần phải nắm được những kiến thức tối thiểu nào, mời bạn cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé

1/ Thiết bị nhất thứ

Thiết bị nhất thứ có vai trò rất quan trọng trong trạm biến áp. Thiết bị nhất thứ chính bao gồm: Máy biến áp, máy cắt, dao cách ly, dao tiếp địa, máy biến dòng điện, máy biến điện áp. Ngoài ra còn có hệ thống bù (SVG), kháng điện ở một số trạm.

Làm nhân viên vận hành cần phải nắm được sơ đồ kết dây cơ bản của nhà máy, thông số kỹ thuật của các thiết bị nhất thứ của nhà máy như điện áp, dòng điện định mức của các thiết bị, áp lực khí của máy cắt, mức dầu đầu sứ của TI, nhiệt độ dầu, cuộn dây của máy biến áp… Ngoài ra còn cần phải kiểm tra thiết bị hằng ngày để phát hiện những dấu hiệu bất thường của các thiết bị nhà máy như mức độ đổi màu của bộ thở máy biến áp, tiếng kêu của máy biến áp…

2/ Thiết bị nhị thứ điều khiển và bảo vệ máy biến áp, thanh cái, đường dây

Trong các ngăn tủ nhị thứ để điều khiển và bảo vệ máy biến áp, thanh cái, đường dây chứa các thiết bị điều khiển và bảo vệ. Người vận hành cần phải nắm trạng thái các khóa lựa chọn, trạng thái tín hiệu led và trạng thái hiển thị của relay, của BCU. Phải ghi nhận và xử lý những trường hợp vận hành bất thường của các thiết bị trên.

Ngoài ra nhân viên vận hành cần phải nắm mỗi ngăn được trang bị các bảo vệ nào, nguyên lý hoạt động của các bảo vệ đó. Để biết các bảo vệ được trang bị cho một trạm biến áp, mời bạn cùng đọc bài viết: Các loại bảo vệ Relay trong một trạm biến áp. Các MCB được trang bị để bảo vệ các thiết bị đó, được bố trí ở mặt sau tủ.

3/ Thiết bị động lực và nhị thứ điều khiển và bảo vệ cấp trung áp (Tủ trung thế được trang bị ở các trạm biến áp)

Trong ngăn tủ trung thế sẽ có cấu trúc thiết bị nhị thứ ở khoang phía trên và thiết bị động lực ở khoang phía dưới. Ở các ngăn tủ trung áp phần lớn các nhà máy, trạm biến áp sẽ trang bị máy cắt hợp bộ, là loại máy cắt chân không, khi máy cắt ở trạng thái OFF thì có thể đưa máy cắt ra vị trí thí nghiệm để tạo khoảng hở an toàn tin cậy cho người sửa chữa thí nghiệm làm việc, được trang bị dao tiếp địa và có những nhà máy sẽ trang bị thêm dao cách ly hoặc không. Ngoài ra có những trạm biến áp sẽ được trang bị dàn tủ GIS (Gas Insulation Switchgear) là một công nghệ tiên tiến dập hồ quang bằng khí SF6. Ở những trạm này, thiết bị đóng cắt chỉ được hiển thị trạng thái mà không thấy được trạng thái thiết bị như ở loại tủ hợp bộ.

Ở các loại tủ này cũng được trang bị relay bảo vệ, BCU nhưng có tính đơn giản hơn dàn thiết bị bảo vệ ở các ngăn tủ nhị thứ bảo vệ phía cao thế. Nhân viên vận hành cũng phải nắm được nguyên lý hoạt động của các bảo vệ, tín hiệu led và trạng thái hiển thị của relay, BCU cũng như trạng thái các khóa lựa chọn ở ngăn tủ.

Đọc được bản vẽ thiết kế nhị thứ là một “skill” cần có của người vận hành, bởi vì khi có sự cố mạch nhị thứ sẽ còn biết cách kiểm tra và cô lập.

4/ Thiết bị phục vụ tự dùng của nhà máy

Việc cấp nguồn tự dùng cho nhà máy cũng rất quan trọng, đọc được bản vẽ nguồn tự dùng và xử lý sự cố nguồn tự dùng của nhà máy cũng rất quan trọng.

5/ Xử lý sự cố

Ở phần này mình sẽ tổng hợp những sự cố thường gặp của một trạm điện trong một bài viết riêng. Làm một nhân viên vận hành cần phải nắm được quy trình xử lý sự cố trong hệ thống điện quốc gia (TT 28/2014/TT-BCT).

Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của nhân viên vận hành cần phải nắm. Nguyên tắc xử lý sự cố, quy trình xử lý sự cố thế nào, truy suất relay của nhà máy ra sao cũng như khôi phục hệ thống sau khi xử lý xong sự cố.

Một số loại sự cố thường gặp như sau: Sự cố đường dây trên không, sự cố đường cáp điện lực, sự cố máy biến áp, xử lý mất điện toàn nhà máy và các loại sự cố liên quan đến thiết bị nhất thứ, thiết bị nhị thứ khác. Ở các nhà máy điện còn có sự cố về máy phát cần phải được xử lý loại bỏ.

6/ Vận hành

Sau khi nắm được những điều trên và nắm được quy định quy trình thao tác các thiết bị điện trong hệ thống điện quốc gia thì tiến hành vận hành thiết bị theo nguyên tắc an toàn. Nguyên tắc được hiểu đơn giản như sau:

Nguyên tắt đóng – cắt: Cắt: Cắt máy cắt, cắt dao cách ly, đóng tiếp địa; Đóng: Mở dao tiếp địa, đóng dao cách ly, đóng máy cắt.

Nguyên tắc gần xa: Mở gần – Đóng xa nghĩa là khi cô lập thì cô lập từ nhà máy, trạm điện đến đường dây. Khi tái lập thì tái lập từ đường dây về nhà máy, trạm điện. Khi cắt điện thì cần cắt nơi nguy hiểm trước, khi đóng điện thì cần đóng từ nơi an toàn về.

Ngoài ra cần chú ý: Khi cô lập xong phần tử và bàn giao để sửa chữa cần phải kiểm tra phần tử đã được cô lập hoàn toàn về điện và đã tiếp địa phần tử đó.. Trước khi đóng điện về phần tử đã cô lập cần phải kiểm tra toàn bộ tiếp địa phần tử đó đã được mở, kể cả tiếp địa di động đã tháo.

Link bài viết: https://liemelec.com/1665/kien-thuc-can-nho-khi-van-hanh-tram-bien-ap.html